Wasze dzieci nie są waszymi dziećmi.

To synowie i córki życia,

powołane dla niego samego.

One nie są z was, lecz tylko przez was.

I mimo że są z wami ,

Nie należą do was.

Możecie je obdarzyć waszą miłością,

Ale nie waszymi myślami,

Bo one mają własne myśli.

Możecie ofiarować dom ich ciałom

Ale nie duszom

Bo dusze ich mieszkają w domu jutra,

Którego nie możecie nawiedzić

Nawet w marzeniach.

Możecie starać się być jak one

Ale nie usiłujcie wymóc na nich,

aby one były jak wy.

Bo życie nie postępuje wstecz,

Ani nie zwleka pozostając

przy dniu wczorajszym.

Jesteście jak cięciwy łuku,

przez które wasze dzieci

Wyrzucane są jak strzały żywe.

Wiersz z tomu ,,Prorok”
Kahil Gibran 

 

APEL TWOJEGO DZIECKA

*  NIE psuj mnie, dając mi wszystko o co proszę. Niektórymi prośbami wystawiam Cię na próbę.

*  NIE bój się stanowczości. Właśnie tego potrzebuję – poczucia bezpieczeństwa.

*  NIE rób ze mnie jeszcze większego dziecka niż jestem. To sprawia, że przyjmuję postawę głupio dorosłą.

*  NIE zwracaj mi uwagi przy innych ludziach, jeśli nie jest to absolutnie konieczne. Najbardziej mi pomaga, gdy rozmawiamy w cztery oczy i mówisz do mnie spokojnie i dyskretnie.

*  NIE ochraniaj mnie przed konsekwencjami. Czasami dobrze jest doświadczyć rzeczy nieprzyjemnych.

*  NIE zapomnij, że lubię eksperymentować. Nie zabraniaj mi tego, gdyż nie będę mógł się rozwijać.

*  NIE przejmuj się zbytnio, gdy mówię: „Ja Cię nienawidzę”. To nie Ciebie nienawidzę, ale Twojej władzy, która mnie niszczy.

*  NIE zwracaj zbytniej uwagi na moje drobne dolegliwości. Czasami wykorzystuję je, by przyciągnąć twoją uwagę.

*  NIE dawaj mi pochopnych obietnic, bo czuję się bardzo zawiedziony, gdy ich później nie dotrzymujesz.

*  NIE zapominaj, że nie potrafię wyrazić siebie tak dobrze, jakbym chciał. Dlatego też niekiedy mijam się z prawdą i się nie rozumiemy.

*  NIGDY nie sugeruj, że Ty jesteś doskonały i nieomylny. Przeżywam duży wstrząs, gdy widzę, że nie jesteś taki.

*  NIE zmieniaj swych zasad postępowania ze względu na układy. To wywołuje we mnie zamęt i utratę wiary w Ciebie.

*  NIE zbywaj mnie, gdy stawiam Ci pytania. Może się wkrótce okazać, że zamiast prosić Ciebie o wyjaśnienie, poszukam ich gdzie indziej.

*  NIE mów mi, że mój strach i obawy są głupie. One są bardzo realne.

*  NIGDY nawet nie myśl, że usprawiedliwianie się przede mną jest poniżej Twojej godności. Uczciwe usprawiedliwienie się wzbudzi we mnie nadzwyczajną serdeczność  ku Tobie.

*  NIE zapominaj, że ja szybko rosnę. Jest Ci zapewne trudno dotrzymać mi kroku, ale – proszę Cię – postaraj się.

*  NIE bój się miłości. Po prostu mnie kochaj takiego, jaki jestem.

 

 

Robert Fulghum

Wszystkiego, co naprawdę powinienem wiedzieć, nauczyłem się w przedszkolu
- o tym jak żyć, co robić, jak postępować, współżyć z innymi, patrzeć, odczuwać, myśleć, marzyć i wyobrażać sobie lepszy świat...

Oto rzeczy, których się nauczyłem:

* Dziel się wszystkim.
* Graj fair.
* Nie bij ludzi.
* Odkładaj rzeczy na miejsce.
* Sprzątaj po sobie.
* Nie bierz rzeczy, które nie są twoje.
* Jeśli kogoś skrzywdzisz - przeproś.
* Myj ręce przed jedzeniem.
* Spuszczaj wodę.
* Gorące ciasteczka i zimne mleko są zdrowe.
* Prowadź zrównoważone życie - ucz się, myśl, rysuj, maluj, śpiewaj, tańcz i baw się po trochu każdego dnia.
* Każdego popołudnia utnij sobie drzemkę.
* Kiedy wychodzi się w świat trzeba uważać na samochody, trzymać się za ręce i nie oddalać się.
* Bądź świadomy, że istnieją rzeczy niewyjaśnione. Pomyśl o małym ziarenku w styropianowym kubku: korzenie rosną w dół, liście rosną w górę i nikt naprawdę nie wie dlaczego. Tak dzieje się ze wszystkim.
* Złote rybki, chomiki, białe myszki i nawet małe ziarenka w styropianowym kubku - wszystko przemija. My też.
* Pamiętaj o "Elementarzu" i pamiętaj pierwsze słowo, którego się nauczyłeś - najważniejsze ze wszystkich.

 

Źródło: Robert Fulghum "All I Really Need to Know I Learned in Kindergarten",
Villard Books, New York 1988. 

  

"Pozwól dzieciom błądzić i radośnie dążyć do poprawy" 

"Nie zmuszajmy dzieci do aktywności, lecz wyzwalajmy aktywność,

nie każmy myslec, lecz twórzmy warunki do myślenia.

Nie żądajmy, lecz przekonujmy.

Pozwólmy dziecku pytać i powoli rozwijajmy jego umysł tak, by samo wiedzieć chciało"

"Dziecko ma prawo do poważnego traktowania jego spraw, do sprawiedliwego ich rozważania"

"Dziecko chce być dobre,

jeżeli nie umie- naucz,

jeżeli nie wie- wytłumacz,

jeżeli nie może- pomóż" 

 

Proces adaptacji dziecka do przedszkola

                     

Dla dziecka 3 letniego moment pójścia do przedszkola to istotny przełom, który odbija się na jego dalszym życiu. Jest to niewątpliwie sytuacja budząca silne emocje. Dziecko czuje się wyrwane z rodzinnego układu, który gwarantuje mu poczucie stabilności i rozumienia tego, co się wokół niego dzieje. Maluch z dnia na dzień zostaje wrzucony w nieznane środowisko.

                    Musi przystosować się do:

- warunków nowego otoczenia i wymagań związanych z korzystaniem z urządzeń i wyposażenia przedszkola,

- nawiązywania kontaktów interpersonalnych z nieznajomymi ludźmi,

- przebywania w licznej grupie rówieśników,

- wymagań stawianych w zakresie czynności samoobsługowych i sposobów odnoszenia się do partnerów interakcji,

- zmiany dotychczasowych sposobów zaspokajania potrzeb emocjonalnych i biologicznych,

- zdobywania szybkiej orientacji w środowisku materialnym przedszkola,

- zmiany rytmu i trybu życia,

- organizacji dnia,

- braku oparcia w osobach bliskich w sytuacjach trudnych,

- innej pozycji w grupie przedszkolnej niż w rodzinie,

- zmiany w sytuacji rodzinnej, wywołanej faktem podjęcia przez matkę pracy zawodowej.

                         Konsekwencją tego jest fakt, że dziecko nie jest w stanie kontrolować sytuacji i odczuwa ją jako zagrożenie. Dzieci na nowe sytuacje reagują w różne sposób: płaczem ( w ten sposób emocje znajdują ujście), wycofaniem (emocje nie znajdują ujścia, maluch staje się apatyczny, smutny), pozorną akceptacją (dziecko stosuje się do poleceń pani nauczycielki, jego zachowanie w przedszkolu nie budzi niepokoju, natomiast w domu staje się nie wytrzymania), zaburzeniem funkcjonowania (objawem może być np. moczenie nocne, jąkanie; taka sytuacja wymaga interwencji specjalistów).
 

                        Co powinniśmy wiedzieć o procesie adaptacji dziecka do przedszkola?

- Jak przygotować dziecko na spotkanie z przedszkolem?

- Co dziecko powinno umieć, jakimi umiejętnościami powinno się wykazać?

Są to pytania dotyczące tzw. dojrzałości przedszkolnej. Dojrzałość przedszkolna to taki stopień rozwoju fizycznego, umysłowego, społeczno- emocjonalnego, który pozwala dziecku na pozostawianie go w przedszkolu pod opieką personelu i jego współuczestniczenie w zabawach i działaniach edukacyjnych.

                      Posiadanie tzw. dojrzałości przedszkolnej umożliwia dziecku:

- zaspokojenie potrzeb własnych w tym środowisku;

- spełnienie przez dziecko stawianych mu wymagań.

                       Dzieci różnią się poziomem zdolności przystosowawczych. Jedne łatwo adaptują się w nowym środowisku, drugie mają problemy z adaptacją: bronią się płaczem, krzykiem, przed pozostawieniem ich w miejscu, gdzie nie ma bliskich im osób, do których są przyzwyczajone.

Pojawia się prawdziwy dramat (związany z rozstaniem) dla rodziców i dzieci. Czasem dochodzą do tego takie objawy, jak utrata apetytu, tiki, moczenie nocne, bóle głowy i brzucha, wymioty itp.

                     Dlaczego tak się dzieje? Odpowiedz nie jest jednoznaczna.

Badania psychologiczne wykazały, że:

1. Dziewczynki adaptują się łatwiej niż chłopcy;

2. Większe szanse przystosowania się do nowych sytuacji mają dzieci, których rozwój przebiegał bez zakłóceń (prawidłowa ciąża i poród, brak chorób mogących uszkodzić system nerwowy);

3. Zarówno dziecko przeciętnie rozwijające się jak i dziecko o dużych możliwościach intelektualnych może mieć problemy z adaptacją;

4. Istnieje związek pomiędzy przystosowaniem się małego dziecka do przedszkola, a środowiskiem, w którym było wychowywane i systemem wychowawczym rodziców:

- zaspokajanie potrzeb dziecka w domu, potrzeb fizycznych i psychicznych, a przede wszystkim potrzeby bezpieczeństwa daje szansę, że w nowym otoczeniu maluch nie będzie przejawiał postaw lękowych,

- rodzic stawiający dziecku wyraźne granice funkcjonowania, dokładnie określający co dziecku wolno, a czego nie, wpływa pozytywnie na poczucie bezpieczeństwa dziecka,

- rodzice nie przejawiający tendencji do nadmiernego liberalizmu i nadopiekuńczości wpływają pozytywnie na kształtowanie się umiejętności adaptacyjnych dziecka,

- rodzic, który stopniowo przyzwyczaja dziecko do przebywania pod opieką osób trzecich pozwala dziecku na zdobywanie nowych doświadczeń - dziecko pozostawiamy najpierw pod opieką ojca, potem dziadków, sąsiadki, znajomych; początkowo w swojej obecności, w krótkich, następnie dłuższych odstępach czasu, a potem bez nas,

- rodzic rozmawiający z dzieckiem o przedszkolu w sposób pozytywny ułatwia dziecięcą adaptację,

- rodzic straszący dziecko, gdy jest ono niegrzeczne, np. pozostawieniem go w przedszkolu, oddaniem komuś, nie odebraniem z przedszkola, popełnia poważny błąd wychowawczy; dziecko uspokaja się chwilowo, ale pojawia się w nim lęk, czasem uniemożliwiający w ogóle na długie miesiące rozstanie się z rodzicem,

- dziecko jest otwarte na wszystkie docierające do niego bodźce- nie potrafi ich selekcjonować, bronić się przed nimi, chłonie ze świata to, co dobre i złe (zachowania i czyny moralne i niemoralne), wchłania także nasze nastroje; jeśli rodzic jest zdenerwowany, nieprzygotowany psychicznie do rozstania z dzieckiem- nie ufa nowemu środowisku, opiekunom, nauczycielkom wysyła w sposób niewerbalny sygnały, które dziecko odbiera jako informację, że czeka je coś złego,

- rodzic, który przygotuje się na przejście dziecka w obce mu przecież środowisko poprzez: spokojnie zorganizowane poranki, bez pośpiechu, napięcia i zniecierpliwienia; zapewnienie odpowiedniej ilości czasu na spokojne dojście czy jazdę samochodem; przewidzenie odpowiedniej ilości czasu na przebranie dziecka, ewentualnie dłuższe pożegnanie w szatni, na pewno ułatwi przedszkolną adaptację.

- ważne jest mówienie dziecku prawdy i dotrzymywanie obietnic: jeżeli nie są państwo w stanie odbierać dziecka przez pierwsze przedszkolne dni o wcześniejszej porze, nie można obiecywać dziecku, że odbierze się je po drugim śniadaniu; dziecko szybko zorientuje się w rytmie przedszkolnego dnia i może czuć się oszukane,

- dziecko nigdy nie zaadaptuje się do przedszkola jeśli rodzice zapisują je tylko dlatego, by np. miało kontakt z rówieśnikami; a tak naprawdę nie są zdecydowani na uczęszczanie dziecka do przedszkola. Przeważnie przeciągają rozstania z dzieckiem, a w przypadku oporów (które mogą być silne) zabierają je do domu. Rodzice tacy ponawiają próby, a w końcu rezygnują z przedszkola. Kolejna próba np. za rok często kończy się niepowodzeniem. Potrzeba tu zdecydowania i konsekwencji w podjętych decyzjach.

                   Proces przystosowania się dzieci 3-letnich do przedszkola może sprawić korzystne zmiany w ich rozwoju pod warunkiem, że będzie on przebiegał na miarę możliwości dziecka. Nie każdy trzylatek jest na tyle dojrzały i gotowy, aby temu procesowi samodzielnie nadać właściwy kierunek. Istnieje potrzeba wsparcia dziecka w tym działaniu przez intencjonalnie stworzone środowisko wychowawcze. Trudna adaptacja dziecka do przedszkola i przeżycia z nią związane mogą bowiem spowodować u malucha barierę utrudniającą oddziaływanie wychowawczo – dydaktyczne przedszkola, a nawet zahamować jego aktywność i rozwój.

Adaptację ułatwia:

- racjonalne podjęcie decyzji o zapisaniu dziecka do przedszkola,

- pozytywne myślenie o placówce (zaufanie do personelu),

- wcześniejsze poznanie placówki przez dziecko,

- dostarczenie dziecku, w okresie poprzedzającym pójście do przedszkola, doświadczeń przebywania z innymi dorosłymi ( nieobecność mamy),

- umożliwianie kontaktów z innymi dziećmi,

- usamodzielnianie dziecka,

- jasne ustalenie reguł i zasad funkcjonowania w rodzinie i w przedszkolu oraz konsekwencja w ich przestrzeganiu,

- stopniowe przyzwyczajanie dziecka do placówki ( krótki czas pobytu w pierwszych dniach),

- akceptacja dziecka i rozumienie jego stresu,

- wspieranie malucha, okazywanie spokoju, stwarzanie poczucia bezpieczeństwa podczas rozstania,

- przebywanie z dzieckiem po odebraniu z przedszkola ( czas tylko dla niego),

- ujednolicenie rytmu życia w przedszkolu i w domu.

Adaptację utrudnia:

- niepewność decyzji rodziców o oddaniu dziecka do przedszkola,

- brak zaufania do placówki wyrzuty sumienia, niepokój, lęk, poczucie zagrożenia,

- nieznajomość placówki,

- brak jasnych reguł, zmienność,

- traktowanie dziecka przedmiotowo,

- brak doświadczeń społecznych malucha w kontaktach z innymi dorosłymi i dziećmi,

- nadopiekuńczość, wyręczanie dziecka w czynnościach związanych z samoobsługą,

- ” złe” przyzwyczajenia dziecka ( zasypianie z dzieckiem ),

- „ rzucenie na głęboką wodę”- pełny wymiar godzin, pośpiech, zdenerwowanie, spóźnianie się – brak czasu dla dziecka, brak zrozumienia dla trudnych zachowań dziecka – obrażanie się na dziecko, odrzucenie.

               Udany start dziecka w przedszkolu jest efektem współdziałania wszystkich podmiotów tego procesu, a więc dziecka, jego rodziny, pracowników przedszkola ( kadry pedagogicznej i personelu pomocniczego), otoczenia społecznego ( grupy rówieśniczej, środowiska lokalnego). Budowanie dobrych relacji uwzględniających potrzeby obu stron nie jest procesem łatwym, ani szybkim, jednak przez wypracowanie bliskich i stałych form kontaktu korzyści mogą czerpać obydwie strony.

Nauczyciele:

1)więcej wiedzą o dziecku, łatwiej się im pracuje,

2) czują się bezpieczniej, wiedzą, że ich praca znajduje zrozumienie,

3) w trudnych sytuacjach mogą liczyć na współpracę z rodzicami,

4) mają możliwość korekty działań wychowawczych,

5) czują się docenieni, traktowani jak partnerzy,

6)są śmielsi w proszeniu o pomoc i dzieleniu się opiniami

Rodzice:

1) mają więcej informacji o dziecku, lepiej je poznają,

2) czują się bezpiecznie wiedząc, że w każdym momencie spotkają się ze zrozumieniem nauczyciela,

3) czują się ważnymi partnerami w wychowaniu,

4) mają możliwość zwiększenia kompetencji wychowawczych w sytuacjach kryzysowych, mogą sprawniej udzielić pomocy dziecku.

Zaangażowanie rodziców w życie placówki nie tylko łączy ich z przedszkolem, ale i ze sobą. Siła tkwi zawsze w zespole. Wspólna troska o dobro dziecka, wzajemne zrozumienie i współpraca wyżej wymienionych środowisk powinny być gwarantem sukcesu.